Citizenship: nergens zó belangrijk als in het Caribische gebied

Citizenship (burgerschap) is een breed begrip, zéker in het Caribische gebied. Als leerkracht wil je de leerlingen kennis over hun eiland bijbrengen, maar ook over de omliggende eilanden, het nabijgelegen Latijns-Amerika, Noord-Amerika, het staatkundig verbonden Europa én Nederland. Kortom: leerlingen op Aruba, Bonaire, Curaçao en Sint-Maarten zijn wereldburgers met een groot eilandelijk hart. Die kennis bijbrengen, is een belangrijke uitdaging. We vertellen waarom en geven tips.

Verbindingen leggen

Op welk eiland je ook lesgeeft, overal zijn eigen kenmerken. Wees je daar als onderwijzer van bewust. Zo breng je de tradities over en weet je ook alles van de andere Caribische gebieden. Elk eiland heeft een eigen geschiedenis; ook de talen, feestdagen en munteenheden verschillen. Door die historie te kennen en over te brengen, leg je de verbinding.

Kenmerken op een rijtje

Aruba

Hoofdstad: Oranjestad
Oppervlakte: 180 km²
Inwoners: 112.309
Talen: Nederlands, Papiaments
Volkslied: Aruba Dushi Tera
Munteenheid: Arubaanse florin
Speciale feestdagen: Betico-dag (25 januari); carnavalsmaandag (veertig dagen voor Pasen); Dag van het Volkslied en de Vlag (18 maart)

Bonaire

Hoofdstad: Kralendijk
Oppervlakte: 288 km²
Inwoners: 20.104
Talen: Nederlands, Papiaments
Volkslied: Tera di Solo y Suave Biento
Munteenheid: Amerikaanse dollar
Speciale feestdagen: Dia di Rincon (30 april); Dia di Boneiru en Dia di Himno i Bandera (6 september); Koninkrijksdag (15 december)

Curaçao

Hoofdstad: Willemstad
Oppervlakte: 444 km²
Inwoners: 158.665
Talen: Nederlands, Papiaments, Engels
Volkslied: Himno di Kòrsou
Munteenheid: Antilliaanse gulden
Speciale feestdagen: carnavalsmaandag (veertig dagen voor Pasen); Dag van het Volkslied en de Vlag (2 juli); Dia di outonomia (10 oktober)

Big melting pots

“Als leraar in het Caribische gebied ben je continu bezig met verbindingen leggen”, vertelt Marisol Croes, projectleider bij Kibrahacha. “We noemen de eilanden ook wel: big melting pots. Oftewel: een smeltkroes van allerlei culturen.” Daarbij is de eigen cultuur uiteraard van belang, maar ook die van de nabijgelegen eilanden én de invloeden van Latijns-Amerika, Noord-Amerika en Europa. Veel leerlingen vertrekken ook voor een studie daarheen. En daar wil jij ze zo goed mogelijk op voorbereiden.

Zoek naar een equivalent dat aansluit bij de belevingswereld

Dan de hamvraag: hoe ga je hiermee om als leerkracht? Want jij wilt de leerlingen álle kennis bijbrengen, en dan ook nog op een manier die aansluit bij hun belevingswereld. Marisol geeft tips: “Houd het nieuws in de gaten en volg trends. Weet wat er speelt op de eilanden en daarbuiten. Koppel de eigen informatie aan de informatie in de methoden en vertaal het naar het eiland.”

Ze geeft een voorbeeld: “Veel lesmethoden komen uit Nederland. Daar staan voorbeelden bij de stof. Bijvoorbeeld over de bloemenhandel in de bollenstreek. Die hebben we niet op de ABC-eilanden. Dus zochten we naar een equivalent en kwamen we uit bij de cactus- of aloëhandel. We maakten de koppeling naar dat voorbeeld en zoomden in op de economie daarover.”

Burgerschapsonderwijs

Burgerschap definiëren: dat is een grote en lastige klus. Op Bonaire is er burgerschapsonderwijs, met de lesmethoden uit Nederland, omdat dat eiland een bijzondere Nederlandse gemeente is. Als onderwijzer breng je leerlingen daarom kennis bij over het burgerschap uit Nederland én probeer je het eilandelijk toe te passen. Ook op Aruba en Curaçao is het een hot onderwerp, waar steeds meer aandacht voor komt.

Jij bent een super hero!

Als je dat doet, maak je de stof beeldend voor de leerlingen. Marisol benadrukt dat het een hele uitdaging is om het (wereldwijde) nieuws steeds te koppelen aan je lesstof. “Je hebt dan oog voor elke situatie: op de eilanden en daarbuiten. Citizenship ten top. Je overziet culturen, legt verbanden en brengt alle informatie over. Cognitief gezien is dat best lastig, maar als je het doet, ben je met recht een super hero.”

Betrokken wereldburgers

Kibrahacha werkt met acht 21st century skills: collaboration, communication, creativity, critical thinking, character, connectivity, citizenship, choice. Bij citizenship gaat het om opleiden tot betrokken wereldburgers: de leerlingen krijgen alles mee van de eigen cultuur en kunnen dat ook in perspectief zetten wat betreft andere culturen.

Maak kennis zinvol

Marisol besluit: “Maak kennis zinvol. Leerlingen moeten het begrijpen, de situaties voor zich kunnen zien. Stel hun belevingswereld centraal. Dat lukt door de lesstof te benoemen en uit te leggen, en daarna de koppeling te zoeken met het leven hier. Want alleen zo bereid jij ze zo goed mogelijk voor op hun verdere ontwikkeling na school. Waar die ook is: op een van de ABC-eilanden of daarbuiten. Zij deden in jouw lessen kennis op van alle verschillen en zijn daardoor ware wereldburgers, altijd met een groot eilandelijk hart.”

Aangenaam, wij zijn Kibrahacha

Kibrahacha is een samenwerking tussen lerarenopleidingen en (basis)scholen. Samen versterken wij het onderwijs en leiden wij op tot de Caribische leraar van de 21ste eeuw.

Citizenship is een belangrijk begrip én een groot thema op de ABC-eilanden. Meer weten? Onderzoeker Gregory Richardson bracht interessante kerngegevens over onze cultuurparticipatie in kaart.